โอกาสที่ใช้บรรเลง

โอกาสการบรรเลงวงปี่พาทย์

                 - วงปี่พาทย์ชาตรี  เป็นวงดนตรีที่ใช้บรรเลงประกอบการแสดงหนังตะลุง และมโนราห์ของทางภาคใต้

                -  วงปี่พาทย์ไม้แข็ง  เป็นวงดนตรีที่ใช้บรรเลงประกอบการแสดงต่าง ๆ  เช่น โขน ลิเก ละคร ฯลฯ นอกจากนี้ ยังนิยมบรรเลงในงานมงคล เช่น งานทำบุญเลี้ยงพระ หรือ ในศาสนพิธี และในโอกาสที่บรรเลงสำคัญอีกอย่างหนึ่งก็คือ วงปี่พาทย์ไม้แข็งใช้บรรเลงในงานไหว้ครูดนตรีไทย   

                                        
                -  วงปี่พาทย์ไม้นวม  มีลักษณะการประสมวงคล้ายกับวงปี่พาทย์ไม้แข็ง แต่มีเสียงที่นุ่มนวลกว่า และใช้ไม้นวมตีระนาดเอก จึงได้ชื่อว่า ปี่พาทย์ไม้นวม มีการตัดเครื่องดนตรีที่มีเสียงดังมากออกไป และนำเครื่องดนตรีชิ้นอื่นเข้ามาแทน นิยมบรรเลงประกอบการแสดงละคร บรรเลงในงานมงคลทั่วไป

                 - วงปี่พาทย์ดึกดำบรรพ์  เป็นวงดนตรีไทยที่ปรับปรุงขึ้นเพื่อใช้บรรเลงประกอบการแสดงละครดึกดำบรรพ์ โดยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงค์ ลักษณะของเสียงดนตรีที่บรรเลงโดยวงปี่พาทย์ดึกดำบรรพ์ จะมีเสียงค่อนข้างทุ้ม-ต่ำ เพราะใช้เครื่องดนตรีที่มีเสียงต่ำเป็นส่วนใหญ่ ปัจจุบันหาดู หาฟัง ได้ยาก เนื่องจากไม่ค่อยนิยมบรรเลง นอกจากจะเป็นโอกาสพิเศษจริง ๆ  เท่านั้น

                - วงปี่พาทย์มอญ  มีลักษณะการประสมวงคล้ายวงปี่พาทย์ไม้แข็ง แต่เครื่องดนตรีส่วนใหญ่ได้รับอิทธิพลจากวัฒนธรรมของมอญ ซึ่งไทยได้รับเอาแบบอย่างมา และปัจจุบันนิยมบรรเลงเฉพาะในงานศพเท่านั้น

                -  วงปี่พาทย์นางหงส์  มีลักษณะการประสมวงคล้ายวงปี่พาทย์ไม้แข็ง แต่มีเครื่องดนตรีบางชิ้นแตกต่างออกไป ในสมัยก่อนนิยมบรรเลงในงานศพ แต่ปัจจุบันไม่ค่อยมีบรรเลงแล้ว เพราะนิยมใช้วงปี่พาทย์มอญบรรเลงมากกว่าวงปี่พาทย์นางหงส์

โอกาสการบรรเลงวงมโหรี 
วงมโหรีเป็นวงดนตรีที่ใช้สำหรับขับกล่อมนิยมใช้บรรเลงในงานมงคล โดยเฉพาะงานมงคลสมรส แต่โบราณใช้บรรเลงกล่อมพระบรรทมสำหรับพระมหากษัตริย์ เครื่องดนตรีที่ใช้บรรเลงในวงนี้ประกอบด้วยเครื่องดนตรีในวงปี่พาทย์และวงเครื่องสาย หากแต่เครื่องดนตรีในวงปี่พาทย์ที่นำเข้ามาผสมในมโหรีนี้ได้ลดขนาดให้เล็กลง เพื่อให้มีเสียงพอเหมาะกับเครื่องดนตรีในวงเครื่องสาย และใช้ซอสามสายเข้ามาร่วมบรรเลงด้วย

โอกาสการบรรเลงวงเครื่องสายไทย

วงเครื่องสายไทย เป็นวงดนตรีที่เหมาะสำหรับการบรรเลงในอาคาร ในลักษณะของการขับกล่อมที่เป็นพิธีมงคล เช่น พิธีมงคลสมรสและงานเลี้ยงสังสรรค์ เป็นต้น วงเครื่องสายไทยนี้มักจะเรียกกันสั้นๆ ว่า “วงเครื่องสาย” มีอยู่ ๒ ขนาด คือ วงเครื่องสายวงเล็กและวงเครื่องสายเครื่องคู่ การบรรเลงวงปี่พาทย์มอญในงานศพ :